کلیه ها مسئول فیلتراسیون و در واقع تصفیه کردم مواد زائد از خون هستند. دیالیز عملیاتی است که جایگزینی برای بسیاری از وظائف و مسئولیت های طبیعی کلیه ها می باشد. کلیه ها دو عضوی هستند که در هر دو طرف پشت حفره شکم قرار گرفته اند. دیالیز به افراد این امکان را می دهد، با اینکه دیگر کلیه هایشان به خوبی کار نمی کند، بتوانند زندگی خوب و مفیدی را بگذرانند.

فرايند همودياليز: مرحله شستشو و آماده سازي ( Priming ) شستشوي كامل صافي و ستهاي شرياني و وريدي هم مي باشد و از بروز واكنشهاي آنافيلاكتيك به صافي كاسته مي شود و چون اتيلن اكسايد موجود در آنها در طي پرايم برداشته مي شود.

بدست اوردن و دسترسي به عروق: در صورت وجود كاتتر بايد ابتدا كاتتر آسپيره شود مجاري كاتتر يا شستشو با سرنگ حاوي سالين بررسي شود و اكثر نفرولوژيستها ترجيح مي دهند كه هپارين را داخل شريان در مسير صافي تزريق بلافاصله جريان خون را شروع نمود .

فيستول شرياني وريدي: 1- از سوزن شماره 15 يا 16 استفاده مي گردد.

2- محل ورود سوزن بايد پنبه الكل سپس بتادين تميز آماده شود

3- سوزن شرياني را حداقل سه سانتي متر دورتر از محل آنا ستوموز با زاويه 45 درجه طوريكه نوكش بطرف بالا اناستوموز وارد مي كنيم .
4- سوزن وريدي بالاتر از سوزن شرياني است با زاويه 45 درجه بطوريكه نوك آن بطرف قلب و با فاصله 3تا 5 سانتي متر سوزن شرياني زده شود .

شروع دياليز : ميزان جريان خون بطور اوليه در حد 50 ميلي ليتر و سپس 100 ميلي ليتر در دقيقه تنظيم شود تا تمام مسير گردش خون از خون پر شود زمانيكه خون در سمت شريان وريدي پر مي گردد فورا ميزان جريان خون بايد به حد مطلوب افزايش داد در دياليز حاد تا 350 ميلي ليتر در دقيقه مي توان افزايش داد بايد سطح فشار Inflow شرياني يا وريدي و فشار OUT flow وريدي دستگاه يا خروجي دستگاه توجه كنيم جريان و فشار با مقاومت از نظر رياضي با هم در ارتباط هستند . فشار وريدي بطور نرمال كمتر از 50% فشار ميانگين شرياني است افت اين فشار عمدتا در محل اناستوموز است مگر اينكه يك انسداد يا تنگي گرافت وجود داشته باشد.

فيستول شرياني وريدي:

اگر قرار است بيمار ظرف چند هفته دياليز گردد مي توان از كاتتر يا شانت استفاده كرد ولي براي استفاده طولاني مناسب نيست و بهتر است فيستول شرياني وريدي گذاشته شود .

براي ايجاد فيستول يك سرخرگ و يك سياهرگ مجاور از پهلو به پهلو يا انتها به انتها يكديگر پيوند اناستوموز مي دهند در تنيجه گردش خون جدار وريد متسع مي گردد پر خوني و نبض شرياني به ان منتقل مي گردد كه اين فيستول را بين 4-6 هفته بعد از عمل جراحي مورد استفاده قرار مي دهند در اين فاصله مراقبتهاي مراقبتهاي خاص خود جهت بهبودي دارد و طي اين مدت سياهرگ فيستول بايد به اندازه اي بزرگ شود كه دو سوزن بزرگ بنام فيستول را بتوان داخل آن قرار داد كه يك سوزن به عنوان وريدي در قسمت بالاتر قرار مي دهند كه جريان خون دياليز به بيمار برميگردد يك سوزن با فاصله 5 سانتي متري از سوزن وريدي به عنوان سوزن شرياني در قسمت پايين براي گرفتن خون به دستگاه دياليز مي باشد گرفته مي شود .

مراقبت از فيستول :

بعد از عمل جراحي موضع را مرتب تمييز نگه دارد در صورت لزوم با محلول آب اكسيژنه يا بتادين شسته و پانسمان شود.
اجتناب از هرگونه فشار در محل اطراف فيستول ( اجتناب از خوابيدن روي دست فيستول دار)
اجتناب از خريد و كارهاي سنگين يا ان دست كار سنگين انجام ندهد.
تزريق سرم و خونگيري از دست فيستول دار ممنوع مي باشد .
كنترل نبض و فشار خون بيمار .
در صورت اسهال استفراغ شديد به علت كاهش شديد به علت كاهش حجم خون وريدي از كار افتادن فيستول خطرناك مي باشد.
جهت بيشگيري از عفونت تا چند ساعت پس از انجام دياليز شستشو ممنوع مي باشد.
قبل و بعد از دياليز از نظر خونريزي كبودي كنترل شود.
در صورت سالم بودن فيستول بايد با لمس عروق اين ناحيه صداي شل خش خش يا حالت لرزشي شنيده مي شود.
هر گونه علائم عفونت مثل قرمزي موضعي حساسيت در لمس تورم ترشح چركي درد به دكتر گزارش شود .
استفاده از كمپرس آب گرم به منظور كاهش درد ناشي از جريان خون .
اموزش بيمار جهت ادامه ورزش دست فعال كردن جريان خون فيستول .
استفاده صخيح از فيستول هنگام رگ گيري .
از تزريق مكرر سوزن به يك نقطه فيستول خوداري گردد .
قبل از تزريق محل را دوراني با بتادين شستشو داده شود
عوارض حين دياليز :
عوارض حين دياليز بر حسب شيوع آن عبارت است از : - هيپو تانسيون 20%تا30% سردرد: 5%
- تهوع 5% تا 15% درد پشت : 5%
- درد قفسه سينه 2%تا5%
- خارش 5% تب و لرز 1%
- كرامپ5%تا 20%
عوارض جدي شايع ولي بسيار جدي همودياليز :
آريتمي- تشنج- تامپوناد قلبي- هموليز- خونريزي داخل مخچه.
علل كاهش خون :
اولترا فيلتراسيون بيش از حد - تجويز داروهاي ضد فشار خون
- خونريزي خارج از بدن - خوردن غذا حين يا قبل از دياليز
وزن خشك بيمار به كرات بوسيله آزمون و خطا مشخص مي شود وزن خشك حالتي است كه در وزن پايين تر از آن علائمي مثل كرامپ تهوع استفراغ يا كاهش فشار خون رخ مي دهد در اكثر بيماران ميزان وزن خشك بسيار متغيير مي باشد.
مراقبتهاي پرستاري در شيوع كاهش فشار خون و كرامپ عضلاني:
كاهش ميزان اولترا فيلتراسيون - سالين هيپر تونيك 23%يا 7% تزريق كنيم
- بيمار را در وضعيت ترندلنبرگ قرار دهيم - گلوكز هيپر تونيك 50%
- 100تا 500 سي سي نرمال سالين تزريق كنيم - قبل از دياليز قرص فشار خون خورده نشود.
براي عوارض درد قفسه سينه مراقبتهاي زير انجام دهيم
1- دادن 3 ليتر اكسيژن در دقيقه 2- كاهش سرعت جريان خون
3- سرعت اولترافيلتراسيون را صفر كنيد 4- در صورت نداشتن كاهش فشار خون از TNG زير
زباني استفاده كنيد
مراقبتهاي خارش:
1- تجويز ديفن هيدارمين هيدرو كلرايد 25 ميلي گرم خوراكي يا وريدي
2- سيپرو هپتادين هيدروكلرايد 4 ميلي گرم خوراكي
3- ماساژ پوست با روغن بادام تلخ يا روغن زيتون
مراقبتهاي تهوع استفراغ:
1- كاهش ميزان اولترافيلتر اسيون
2- كاهش ميزان جريان خون
3- پر كلرپرازين 10 ميلي گرم خوراكي يا 5/2 وريدي
مراقبتهاي در بيشگيري از سردرد :
1- استفاده از ارام بخشها بخصوص استامينوفن 650 ميلي گرم خوراكي
2- كاهش فشار خون
3- در صورت ادامه سردرد خارج كردن لخته خون از كاسه سر .
آزمايشات دوره اي بيماران دياليزي
نوع آزمايشات
ازمايشات تشخيصي ماهانه
Bun-Creatinin-K- Na- ca-p- Hb
آزمايشات تشخيصي سه ماهه
FBS-cholestrol-triglyciride-LFT- Albomin-Hco3
آزمايشات تشخيصي 6 ماهه
HBS Ag- Ferritin- Seraum iron- TiBC- PTH
ازمايشات تشخيصي سالانه
HCV Ab- HBS AB
نمونه گيري قبل از دياليز انجام گيرد.
- جهت انجام Hco3 با استفاده از ABG مي توان از لاين شرياني نمونه گرفت .
- جهت درخواست HBS Ag-HCV AB- HBS Ab در خواست ازمايشات توسط پزشك در دفترچه بيمار نوشته شود و در پشت برگه آدر بيمار قيد گردد به همراه مهر بخش سپس به همراه 5 سي سي خون كلات به بانك خون فرستاده شود
- آزمايشات PTH-TIBC- serum iron در ازمايشگاه مركزي بوشهر در تاريخهاي 15/6و 15/12 انجام مي شود در زمانهاي انجام ان با هماهنگي 5 سي سي خون كلات به همراه برگه هاي ازمايش بيمه با هماهنگي دفتر پرستاري فرستاده مي شود
وظايف و مراقبتهاي پرستاري در طول انجام دياليز:
- كنترل علائم حياتي بيمار خصوصا فشار خون و نبض بيمار قبل و بعد از دياليز با ثبت در پرونده بيمار
كنترل وزن بيمار قبل و بعد از دياليز وثبت در پرونده بيمار
- تنظيم دستگاه با وضعيت عمومي بيمار
- پرستار بايد بتواند سوزنهاي فيستول را بدقت در محلهاي مناسب خود قرار دهد كه كمترين دستكاري صورت گيرد
- بيماران را از عوارض دياليز مطلع و اموزش داده شود
- بيمارانيكه با كتتر دياليز مي گردند حتما بصورت استريل پانسمان گردند
- قبل از دياليز گان – دستكش – ماسك – عينك – خود را بپوشيد تا خطر ابتلا به هپاتيت كمتر گردد.
- كنترل رژيم غذائي بيمار و داروئي بيمار اموزش داده شود.
- مهمترين نقش پرستار اموزش به همراهان بيمار مي باشد.
- برقراري ارتباط كلامي با بيمار جهت حمايت روحي ورواني.
- بررسي دستگاه دياليز قبل و حين دياليز سالم باشد.
- در صورت داشتن داروي تزريقي عضلاني يك ساعت پس از قطع دياليز انجام شود.
- گرفتن نمو نه خون قبل از دياليز از شريان گرفته شود.
- نوشتن گزارش دقيق پرستاري بر اساس فرم موجود.
رژيم غذائي در بيماران دياليزي
محديديت مايعات:
چرا اب كم مصرف مي كنيم ؟ كليه هاي سالم در روز 7 ساعت و در هفته 7 روز كار مي كنند دياليز جايگزين كليه مي گردد و در هفته سه تا چهار بار دياليز مي شوند و هر بار سه تا چهار ساعت و مابه التفاوت اين در حدود بيست ساعت مي باشد حال اگر اين حد اب در يك نوبت گرفته شود باعث گرفتگي عضله مي شود و افت فشار خون مي گردد حال اگر كليه دفع ادرار داشته باشد مي توان يك تا دو ليوان اب مصرف نمود براي موارد خيلي تشنگي بالا از يخ و اب نبات ترش بايد استفاده گردد . غذاهاي كم نمك بايد استفاده كرد بدليل نمك باعث تشنگي شديد و اختلال اب الكتروليتها و افزايش وزن مي گردد. غذاهاي كم فسفر و كم پتاسيم داشته باشيم چون كليها از كار افتاده و قادر به دفع پتاسيم و فسفر نيست و ميزان پتاسيم وفسفر افزايش پيدا مي كند كه پتاسيم و فسفر در غذاهاي گوشتي و لبنيات وجود دارد 50%پرو تيين دريافتي بيماران ديابتي از نوع گياهي مي باشد پتاسيم بيشتر در سيب زميني و نوشابه هاي گازدار موز اب ليمو – خربزه- قهوه چاي وجود دارد.
از بين ويتامينها در بيماران دياليزي كاهش ويتامين B,c داريم در پايان دياليز از امپول ب- كمپلكس تزريقي استفاده مي شود.
بي اشتهائي بيمار:
بي اشتهائي نشانه بيماران بيشرفته كليوي ESRD مي باشد كسانيكه تغذيه كافي دارند عمر طولاني تري دارند.
براي مقابله با بي اشتهائي نكات زير ضروري مي باشد.
- غذاهاي بي بو و نشا سته دار يا هر چيزي كه ميل دارد مصرف كند
- غذاهاي پروتييني را مثل سالاد تخم مرغ و ساندويچ ميل كند .
- غذاهاي كم حجم در وعدهاي بيشتري ميل كند.
- از طريق تصاوير و اشپزي اشتها را تحريك كند.
- تمرينهاي ورزشي در بهبود وضعيت تغذيه موثر مي باشد.
داروهاي مصرفي در بيماران دياليزي:
كلي تريول( CAlcitriol) نام تجاري(rocotirol)
روكاترول قويترين شكل ويتامين دي 3 مي باشد كه در كليهها توليد ميشود ودر بيماران دياليزي بايد از طريق تزريقي دريافت گردد.
اين دارو بوسيله جذب روده اي و احتباس كليوي سطوح سرمي كلسي را بالا مي برد.
موارد مصرف : درمان هيپو كلسيمي - بيماران تحت ذياليز مزمن
ميزان مصرف: روزانه يك عدد قرص 25/ ميلي گرمي از طريق po تجويز مي شود.
موارد منع مصرف: هيپر كلسيمي- مسموميت - هيپر فسفاتمي-
عوارض: هيپر كلسيمي- خواب الودگي- سر درد – ضعف- تاري ديد – بي اشتهائي – تهوع- يبوست – طپش قلب
مراقبت پرستاري: چك كلسيم و فسفر و توصيه هاي اموزشي بصورت دوره اي و دور از نور و حرارت نگهداري شود.
اسيد فوليك:
نام تجاري-FOLACIN
موارد مصرف: در بيماران انمي مگالو پلاستيك – توليد گلبول قرمز- جهت خون سازي بكار برده مي شود .
عوارض جانبي:
ندارد
نشانهاي كمبود اسيد فوليك : التهاب زبان- اسهال- يبوست- كاهش وزن- تحريك پذيري – رنگ پريدگي فراموشي .
هيدرو اكسيد الومنيوم ( امفوژل)
پايين اورنده فشار خون
بصورت قرص 300 ميلي گرمي و سوسپانسيون وجود دارد .
اين دارو اسيد معده را كاهش داده و اثر تحريك پذيري ان را كاهش مي دهد.
موارد مصرف: به عنوان انتي اسيد جهت تسكين درد گاستريت- ريفلاكس مري- زخم معده –
مقدار مصرف : بصورت سه دوز در 24 ساعت و يك ساعت قبل از غذا داده شود.
عوارض جانبي : يبوست – انسداد روده – مسموميت با الو منيوم
مراقبت : چك كلسيم و فسفر و اموزش به بيمار
كربنات كلسيم :
كربنات كلسيم در كبد با فسفر موجود در غذا تركيب شده و از جذب ان در ورود به جريان خون جلوگيري مي كند
اين قرص در ابتدا و يا بين غذا داده مي شود و در صورت فسفر بالاي 6-5/6 از امفو ژل استفاده مي شود
منبع
دیالیز و آموزش به بیمار
رژيم غذايي بيماران تحت دياليز

نظرات شما عزیزان:

نام :

آدرس ایمیل:

وب سایت/بلاگ :

متن پیام:

نظر خصوصی

 کد را وارد نمایید:

 

 

 

عکس شما

آپلود عکس دلخواه: